دنياي دختران
میگویند خوشبختی واقعی مکانی برای ورود نیست، بلکه راه و روش گذر است. ارسطو، فیلسوف یونانی نوشته «خوشبختی، یعنی خود را راضی کردن.» جامعۀ مصرفی ممکن است خوشی را به بچهها تزریق کند، اما فرصتهای آنها را برای کشف خود واقعیشان کاهش میدهد. هرچه یک دختر جوان بیشتر تابع مُد یا گروه باشد، کمتر به علاقهها و یا تمایلاتش پی خواهد برد.
در مقابل، هرچه کمتر به پذیرفته شدن خود توسط دیگران اهمیت بدهد، از استقلال و اعتماد به نفس بیشتری برخوردار خواهد بود. دختری که اعتماد به نفس دارد، ذهن و تفکر خود را میشناسد، به جسم خود افتخار میکند و از آن مراقبت به عمل میآورد، از تواناییهایش آگاه است و از اعتماد، اطمینان و قدرت خوشحال کردن دیگران برخوردار است. اعتماد به نفس، حاصل خود را کامل پنداشتن نیست، بلکه ناشی از پذیرش تواناییهای خود و تلاش برای ایثار بیشتر است.
به او امنیت، اطمینان خاطر و قدرت پیشبینی بدهید
اگر کسی نتواند به خود اطمینان کند یا رفتار سایر افراد را قابل اعتماد و پیشبینی بداند، بدون اعتماد به نفس خواهد بود. دخترانی که از ثبات و حس پیشبینی در زندگی خود بیبهرهاند، به سختی میتوانند اعتماد لازم نسبت به دیگران یا خویش را کسب کرده و دارای اعتماد به نفس واقعی یا استقلال کامل شوند. وقتی که والدین به شیوهای قراردادی و اهمالگرانه رفتار میکنند، اعتماد به نفس کودک را تضعیف میکنند و وابستگی عاطفی به وجود میآورند. اگر والدین حضور خود را در زندگی دخترشان محو کنند و بگذارند که او خود گلیمش را از آب بیرون بکشد، او را مستقل بار نمیآورند، بلکه با بودن در کنار او به این هدف نایل میشوند.
- مطمئن شوید که دخترتان روز خود را با تصویر مناسبی از آنچه که روی خواهد داد و زمان وقوع آن، برحسب روال عادی و رویدادها، یا کسی که با او ملاقات خواهد کرد، آغاز میکند.
- تا حد امکان ترتیبی بدهید که بتواند هر کدام از والدین را اگر جداگانه زندگی میکنند، به طور منظم و مناسب ببیند.
- تا جایی که میتوانید، رفتار خود را در برابر او بااستوار و قابل پیشبینی کنید، اگر حالت یا روال عادی شما نیاز به دگرگونی دارد، سعی کنید دلیل آن را برایش بگویید.
مهارتهای اجتماعی او را پرورش دهید
بچههایی که با توانایی مشارکت، مصالحه و انعطافپذیری بزرگ میشوند و فکر و احساس دیگران را درمییابند، آغاز مهمی خواهند داشت. این نوع روابط در صورتی که تفاوتها به صورت سازنده یا مطمئن مهار نشوند، غالباً فرو میریزند. بهترین راه کمک به دخترتان جهت کسب اعتماد به نفس اجتماعی، اطمینان یافتن از وجود تفریح به حد کافی، گفتوگو، بحث و قدرت شنیدن حرف دیگران در درون خانواده است.
- هر زمان که مناسب بود دخترتان را در زندگی اجتماعی خود دخالت دهید. این کار نشان میدهد که از همراهی او لذت میبرید و به رفتار خویش اعتماد دارید.
- سعی کنید که خودتان اجتماعی باشید. اگر او ببیند که با اطمینان با دیگران قاطی میشوید، این کار را از شما خواهد آموخت.
- دوستیها را تشویق کنید، دوستان را دعوت کنید و ببینید آیا گروه اجتماعی یا ورزشی وجود دارد که او بتواند به آن بپیوندد، فعالیتهای انفرادی، مانند بازیهای رایانهای باید در حد منطقی باشند.
- خواندن کتاب، قدرت تفکر و بینش دخترتان را تکامل خواهد بخشید، تا جایی که میتوانید با او صحبت کنید. از او نقطهنظرهایش را بپرسید، درباره آنچه که انجام میدهید، برایش توضیح بدهید و وقتی که با شما حرف میزند، با دقت به او گوش کنید.
به او فرصت بدهید که خود را بیازماید
اطمینان از شایستگی سرچشمه میگیرد. وقتی که یک دختر از انواع مهارتها برخوردار است که میتواند در وضعیتهای متفاوت به آنها تکیه کند، احساس اطمینان و توانایی خواهد کرد. او در رویارویی با موانع، به جای پیشبینی شکست، انتظار موفقیت را خواهد داشت. هرچه او مهارتهای بیشتری فرا بگیرد، احساس قابلیت بیشتری خواهد کرد، اما اگر خیلی تلویزیون تماشا کند یا این که دائماً به او گفته شود توانایی انجام هیچ کاری را ندارد، هیچ قابلیتی کسب نخواهد کرد.
- هر سفر با گام نخست آغاز میشود، دخترتان به خوبی شما نخواهد بود، اما باید از همان ابتدا احساس شایستگی کند، طعنه زدن به او به خاطر شکست، اعتمادش را تضعیف خواهد کرد.
- فعالیتهای فوق برنامه، میتوانند موجب آشنایی دختران با مهارتهای تازهای شوند.
-دخترتان را در کاری که انجام میدهید سهیم کنید و اگر وقت بیشتری برای انجام کارها به کار برد، صبور باشید.
- بگذارید افکار و قضاوتهایش را با شما در میان بگذارد، از آنها استقبال کنید، آنها را بشنوید و محترم بشمارید، برتریجویی و رقابت نکنید.
روی تواناییهای او کار کنید و از آنها بهره بگیرید
اگر هر دختری بتواند کارها را به شیوهای مناسب و دلخواه خود انجام دهد، آسانتر، میآموزد، بهتر عمل میکند و از خودانگیختگی بیشتری برخوردار خواهد شد. موفقیت، موفقیت میآورد. همه میدانند که وقتی یک بچه در زمینهای موفق میشود، گرایش مثبتتری نسبت به مبارزۀ دیگری که پیش رو دارد، خواهد داشت. وقتی که به تواناییهای دخترتان اعتراف کنید، او نه تنها احساس میکند که درکش کردهاید، بلکه میفهمد که او را پذیرفتهاید. این کار به او آزادی خواهد داد تا به روش خویش بیاموزد و تکامل یابد.
- مهارتها و تواناییهای دخترتان را شناسایی کنید، به آنچه میتواند انجام بدهد، توجه کنید، نه آنچه که نمیتواند.
- استعدادی را که هر دختری به شکل خاص دارد، کوچک نشمارید.
- به روشی که برای کار کردن و آموختن انتخاب میکند، به علاقهها و سلیقههای مخصوصاش بیندیشید، او را وادار نکنید که بر طبق روشهایی که برایش دشوار است، کار کند.
به او استقلال دهید اما رهایش نکنید
با آماده شدن بچهها، باید به آنها استقلال و مسؤولیت داده شود، نه این که فقط به دلیل مناسب بودن این موارد، برای بزرگسالان، به آنها هم چنین حقی داده شود. گاهی، نیازهای عملی خانواده عامل دادن استقلال بیشتر محسوب میشود و این کار در زمان مناسب پیش میآید. تشخیص این موضوع اهمیت دارد که آیا دادن آزادی یا مسؤولیت بیشتر به دخترتان فقط برای راحتی شماست یا خیر، در این صورت آگاهی از نظرات احتمالی دخترتان دربارۀ انگیزههای شما در انجام این کار ضروری است.
- نخستین لحظات و زمانی که دخترتان کار جدیدی را انجام میدهد، نزدیک به او یا در دسترس باشید، تا او بداند که شما او را کاملاً به حال خود رها نکردهاید.
- از استقلال همراه با حمایت استفاده کنید تا تشخیص بدهید آیا دخترتان احساس میکند طردش کردهاید یا او را نادیده گرفتهاید یا نه، ببینید آیا در زمانی که نمیتوانید در صورت نیاز او را حمایت کنید، دوستانش مناسب و در دسترس هستند یا نه.
- اگر کاری را به تنهایی انجام داده، نظر صادقانه او را در مورد امکاناتی که شما برای حل مشکلات بالقوه یا در آماده ساختن او جهت پیمودن این مسیر و مقابله با آن به تنهایی برایش فراهم کردهاید، بپرسید.
او را از دور راهنمایی و سرپرستی کنید
یک شب قرار بود ساعت 11 خانه باشم. من و دوستانم نقشه دیگری ریختیم، از این رو به خانه تلفن زدم و داستانی ساختم که باید شب را پیش یکی از دوستانم بمانم. مادرم به داستانم اهمیتی نداد و به موضع خود چسبید. بعدها از این وضعیت خوشحال شدم. دریافتم که از اتفاقاتی که ممکن بود آن شب روی بدهد، اصلاً مطمئن نبودم. راهنمایی و سرپرستی دختران، به آنها کمک میکند که در زمانی که سرگرم تجربه کردن آزادی جدید خود هستند، از راه راست منحرف نشوند، اما والدین باید همراه حساسیت و با فاصله مراقب دخترشان باشند، تا این که آنها احساس نکنند به خاطر بیاعتمادی مورد توهین قرار گرفتهاند.
- زمان تلفن زدن و بازگشت دخترتان را از هر گردش و تفریحی به خانه تعیین کنید، سپس، به صورت غیرمستقیم آنچه را که روی داده، از او بپرسید.
- اگر نگران هستید، با والدین یکی از دوستانش که آنها نیز داستان مشابهی را از زبان دخترشان شنیدهاند، صحبت کنید. مطمئن شوید که شمارههای تماس دوستان او را در اختیار دارید.
- در صورت تأخیر دخترتان دلیل آن را بپرسید، تا او بداند که شما به این مسائل توجه میکنید و اهمیت میدهید.
- مؤسسه، باشگاه یا مکانی را که او میرود ببینید، تا فضا و محیط آنجا دستتان بیاید.
حس مسؤولیت و خطر کردن مطمئن را در او پرورش دهید
دختران از زمان تولد آرام و بافکر هستند و مهربان و ملایم. این تمایلات کنترل آنها را در سنین کودکی آسان میکند، اما این تمایلات در نوجوانی باعث وابستگی شدید آنها به خانواده شده و دستیابی به استقلال را برای آنان دشوار میکند.
- وقتی که دخترتان استقلال بیشتری میخواهد، سعی کنید، خواستهاش را اجابت کنید. اگر احساس میکنید که آزادی خاصی که میطلبد، برایش مناسب نیست، در مورد تغییر دیگری که او را راضی خواهد کرد، بحث کنید. در نتیجه او نیاز کمتری به کشمکش و اثبات وجود خویش از راههای غیرمسؤولانه خواهد داشت.
- نسبت به اشتباهاتش صبور باشید، تنبیهات شدید ممکن است موجب شود رفتار غیرمسؤولانهتری در پیش بگیرد.
- حقوق متناسب با مسؤولیت میتواند مشوّق رفتار مطمئنتری باشد، اما همۀ دختران در برههای از زمان خطر را میپذیرند، منظور خود از خطرپذیری مطمئن را برایش مشخص کنید و مطمئن شوید که او در محدودههای معین آزادی دارد.
حس (مدیریت و کنترل خود) را در دخترتان تقویت کنید
من مادری را در دهۀ 50 سالگی ملاقات کردم که هنوز لباسهای دو دخترش را خود میخرید، اگرچه هر دوی آنها دانشجو بودند، چون نگران بیتوجهی آنها نسبت به مُد بود. او حتی از پس دادن لباسهایی که مورد قبول دخترانش نبودند، احساس ناراحتی نمیکرد؛ اما این مفید نیست، چون بچهها را نازپرورده میکند، وابستگی به وجود میآورد و مانع از آن میشود که یک دختر، کار، وقت و تصویری برای خویش سازماندهی کند.
- استقلال مالی را تشویق کنید، به طور منظم به دخترتان پول توجیبی بدهید یا این که بگذارید خودش لباسهایش را انتخاب کند و به این کار پایبند باشید.
- مهارتهای سازمانی را تشویق کنید، برای مثال، اگر به عنوان پروژه تفریحی برای یک گردش برنامهریزی میکنید، از او بخواهید زمانهای آزاد و مخارج را پیدا کند، بودجه و هزینهای از دارایی خانواده در اختیارش قرار دهید.
- حتی باید بچههای کوچکتر را به انجام دادن کارهای شخصیشان تشویق کنید.
- به یکباره کنارهگیری نکنید، کاری کنید که او بداند هنوز به او اهمیت میدهید.
بگذارید «نه» بگوید
خودباوری این قدرت را به دخترتان میبخشد تا به دوستان، یا به بزرگسالی که به شیوهای وحشتآور یا عجیب رفتار میکند، (نه) بگویند. دخترانی که همیشه از آنها انتظار (خوب بودن) میرود و برای این که احساس کنند پذیرفته شدهاند، متکی به موافقت دیگران هستند و به دشواری میتوانند از خطر پنهانی که میتواند به شنیدن کنایه، سرزنش یا پاسخ خونسردانه منجر شود، دوری کنند.
عزت نفس سالم، مسیری به سوی امنیت داشتن است. دختران به قدری تمرین نیاز دارند، آنها نمیتوانند در اولین گام از دخترانی که از روی عادت پاسخ مثبت میدهند، به دخترانی که پاسخ منفی قاطع میدهند، تبدیل شوند. آنچه که بچهها نیاز دارند، اجازه مخالفت کردن است، تا بیاموزند که با بحث منطقی- و نه مشت و کتککاری- روی پای خودشان بایستند و بدانند که قضاوتشان قابل احترام است.
- اجازه بدهید دخترتان نظراتی مخالف با نظر شما داشته باشد، تا بتواند از این که ممکن است در زمان لازم در اقلیت قرار گیرد، احساس اعتماد به نفس کند.
- بگذارید احساساتش را ابراز کند، اگر بداند که عصبانی، ناراحت یا هیجانزده بودن در خانه اشکالی ندارد، برایش آسان خواهد بود تا با صداقت و عزم راسخ نسبت به موقعیتهای خطرناک واکنش نشان بدهد.
- وقتی که میخواهد چیزی را به شما بگوید، خوب و دقیق به او گوش کنید.
- تا حد ممکن به حق او برای انتخاب دوستانش احترام بگذارید. اگر بیشتر اوقات وی را سرزنش کنید، به احتمال زیاد وقتی که نگرانیهای شما جدی است، به شما اعتنایی نمیکند.
مهارتهای لازم برای مقابله و بقا را به او بیاموزید
بهترین راه یادگیری برخورد با بسیاری از مشکلات، از طریق تجربه کردن آنها است. تجربه، ترس را کاهش میدهد و همچنین موجب قضاوت عملی میشود. پنهان کردن خود از ترسها، آنها را بزرگ میکند. لای پنبه گذاشتن دختران نشانه مسؤولیت دلسوزانۀ والدین نیست. بیرون رفتن با دخترتان، پیادهروی، دوچرخهسواری و استفاده از وسیله نقلیه عمومی همراه او، وی را با جاده، جغرافی و خیابان آشنا میکند.
این مهم است که دخترتان احساس اعتماد به نفس بکند، با مطرح کردن خطر و یا مشکل خیالی او را تضعیف نکنید.
حس هدایت و رهبری فردی را در دخترتان تقویت کنید
هدایت خویش شکلی از استقلال است. این قدرت، به آنها کمک میکند تا خودمختاری را تجربه کنند، چون آن قدر روی جوانب زندگی خود کنترل دارند که میتوانند احساس قدرت کنند، به طوری که قادرند اعمالشان را در جهت افکارشان هماهنگ کنند. دخترانی که از فرصت هدایت خویش بیبهرهاند، یا این که فاقد مهارتها و یا اعتماد به نفس برای انجام این کار هستند، احساس درماندگی میکنند. وقتی که چنین احساسی داشته باشند، خیلی زود ناامید میشوند.
والدینی که به دخترشان امر و نهی میکنند، او را وابسته میکنند، هرچه بیشتر به دخترتان بگویید که چه بکند، کمتر احساس قابلیت خواهد کرد و بیشتر نیاز خواهد داشت که شما آن کار را برایش انجام بدهید.
وقتی بچهها احساس درماندگی میکنند، خیلی زود ناامید میشوند.